Άγνοια σ' ό,τι αφορά τον άνθρωπο κι άγνοια σ' ό,τι αφορά την κοινωνία. Ποιος φταίει για τη δυστυχία ενός πλουσίου, όταν η φτώχεια δεν υπάρχει ως πρόβλημα;
Ποιος φταίει για τη δυστυχία ενός φτωχού, όταν συνδυάζονται περισσότεροι παράγοντες;
Ν' αγωνιστεί εναντίον της φτώχειας;
Δεν ξεφεύγει αυτόματα από τη δυστυχία, γιατί, αν συνέβαινε αυτό, οι πλούσιοι θα ήταν στο σύνολό τους ευτυχείς.
Το πρόβλημα είναι ο εντοπισμός του εχθρού, που γεννά τη δυστυχία, η οποία στη συνέχεια είναι αυτή, που διατηρεί τις άσχημες συνθήκες και γεννά την αδικία, που με τη σειρά της είναι η αιτία της δυστυχίας.
Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος
κι είναι αδύνατο χωρίς γνώση να γίνει διαχωρισμός μεταξύ αιτιών και αποτελεσμάτων.Για κάποιους λόγους που θ' αναλύσουμε παρακάτω, ο άνθρωπος μπήκε σε καταστάσεις, που τον βασανίζουν κι είναι πανίσχυρες. Είναι τόσο τρομερά, όσα συμβαίνουν, ώστε, κι αν ακόμα εντοπίσει ο άνθρωπος τους εχθρούς του, είναι αδύνατο χωρίς βοήθεια να καταφέρει το παραμικρό. Αυτή η αδυναμία σε συνδυασμό με την τεράστια συγκέντρωση γνώσης από την πλευρά του ανθρώπου έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην επιτυγχάνεται η εξασθένιση των εχθρών, αλλά και να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Περιπλέκεται ολοένα και περισσότερο μία κατάσταση, που από τη φύση της είναι σύνθετη και περίπλοκη.
Παλαιότερα λίγοι διανοούμενοι φώναζαν ότι υπεύθυνο για ό,τι αρνητικό συμβαίνει είναι το σύστημα.
Σήμερα δεν υπάρχει άνθρωπος, είτε φτωχός είτε πλούσιος είτε μορφωμένος είτε αμόρφωτος, που να μην έχει την ίδια άποψη. Ποια είναι όμως η διαφορά;
Έγινε τίποτε σημαντικό εξαιτίας αυτής της ταύτισης;
Πράγματι το σύστημα είναι ο εχθρός. Για ό,τι αρνητικό συμβαίνει, αυτό είναι υπεύθυνο. Αυτό για να καλύψει τις ανάγκες του και να επιβιώσει, σκοτώνει τον άνθρωπο.
Ποιο είναι όμως το σύστημα;
Οι ίδιοι άνθρωποι που βασανίζονται δεν είναι αυτοί που το συνθέτουν;
Θυμώνει ο άνθρωπος, όταν κάποιοι αποφασίζουν για λογαριασμό του, σ' ό,τι αφορά την ίδια του τη ζωή. Θυμώνει μ' αυτούς που βλέπει να ενσαρκώνουν την εξουσία. Θέλει να τους αντικαταστήσει μ' άλλους που θεωρεί καλύτερους. Ποιος έδωσε την εξουσία σ' αυτούς; Όλοι αυτοί είναι ορατοί, γιατί έχουν λόγο. Εκφράζουν το λόγο που υπηρετεί το σύστημα. Είναι όμως οι μόνοι; Ο γείτονας μπορεί να μην έχει λόγο, αλλά από τη στιγμή που κρίνει και προκαλεί φόβο, είναι εξίσου εχθρός. Όσο εχθρός είναι κάποιος που λέει στον άνθρωπο τι να κάνει, άλλο τόσο είναι και κάποιος που απλά κρίνει, όταν ο άνθρωπος δεν ενεργεί κατά τον προτεινόμενο τρόπο.
Σύστημα επομένως είναι ο εξουσιαστής και σύστημα είναι κι ο γείτονας. Αυτός που τα βλέπει όλα αυτά κι αισθάνεται αδικημένος, τι κάνει; Τίποτε διαφορετικό, αφού κι ο ίδιος είναι σύστημα. Όταν παίρνει εξουσία, την προστατεύει κι όταν την υποστηρίζει είναι ένας γείτονας που κρίνει. Μισούν οι αριστεροί τους φασίστες και πολεμούν το σύστημα. Μισούν το σπιούνο της διπλανής πόρτας που τους κατηγορεί. Όμως σε τι διαφέρουν από τους εχθρούς τους; Διεκδικούν την εξουσία και γίνονται οι ίδιοι οι σπιούνοι της διπλανής πόρτας. Σ' αυτό το σημείο αποκαλύπτεται ο φαύλος κύκλος που προαναφέραμε. Ο άνθρωπος εντοπίζει τον εχθρό, αλλά, επειδή είναι άνθρωπος, που γεννήθηκε μέσα στο σύστημα, κάθε φορά που αποφασίζει να του επιτεθεί, γίνεται ο ίδιος σύστημα.
Το σύστημα δίνει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στον άνθρωπο κι αυτά το προστατεύουν. Είτε ο άνθρωπος σφάζει εν ονόματι του φασισμού είτε εν ονόματι του κομμουνισμού, είναι το ίδιο. Το ζητούμενο είναι να μη γίνεται ο άνθρωπος ζώο. Το σύστημα αυτό έχει καταφέρει. Έχει τη δυνατότητα κάθε φορά που απειλείται να μετατρέπει τον άνθρωπο σε ζώο κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παγιδεύονται και οι επόμενες γενιές. Αγωνίζεται ο άνθρωπος για την ελευθερία ακολουθώντας τον κάθε γελοίο σαν δούλος κι έχει την απαίτηση ν' ακολουθούν και οι υπόλοιποι με τον ίδιο τρόπο. Μιλά κάποιος για το δικαίωμα έκφρασης του ανθρώπου, που θεωρεί θεμελιώδες, κι αν κάποιος άλλος διαφωνήσει με τα όσα λέει, τον μισεί θανάσιμα.
Ποιος είναι το σύστημα; Αυτός που αγωνίζεται για τα δικαιώματα και μισεί αυτούς που κάνουν χρήση όταν δεν τον συμφέρει ή αυτός που δεν έχει απαίτηση για κανένα δικαίωμα; Κι οι δύο είναι σύστημα και, δυστυχώς για τους ανθρώπους, αυτοί οριοθετούν και το πεδίο, μέσα στο οποίο κινείται ο άνθρωπος. Πάντα το ένα άκρο ζητά και τ' άλλο αρνείται. Όποιον κι αν ακολουθήσει ο άνθρωπος, είναι αδύνατο να μην παγιδευτεί.
Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί υπάρχει άγνοια. Ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται την κατάσταση, γιατί αγνοεί τον ίδιο του τον εαυτό. Όταν δε γνωρίζει τον εαυτό του, δεν μπορεί να τον τοποθετήσει μέσα στην κοινωνία και να έχει άποψη γι' αυτήν. Όταν δεν ξέρει ποιος είναι, τι έχει ανάγκη και τι δικαιούται, δε γνωρίζει πότε υπάρχει αδικία και πότε όχι. Επειδή αγνοεί τις ανάγκες του, έχει την εντύπωση ότι αδικείται, ακόμα κι όταν αυτό δε συμβαίνει.
Αυτό που είναι τραγικό για τον άνθρωπο, είναι ότι από την άγνοιά του, σ' ό,τι αφορά τον εαυτό του, μαθαίνει να κρίνει το διπλανό του. Επειδή λόγω ομοιότητας, τα δεδομένα είναι κοινά στο σύνολό τους, βλέπει ότι ο διπλανός του είναι άσχημος και συνάγει το συμπέρασμα ότι η κοινωνία είναι άσχημη, επειδή υπάρχει εκείνος, κι αγνοεί την ομοιότητα. Κάθε φορά που εκείνος απολαμβάνει κάτι που δε μπορεί να τ' απολαύσει ο ίδιος, νομίζει ότι αδικείται. Επειδή δεν αντιλαμβάνεται τις δικές του ανάγκες, νομίζει ότι όλοι οι υπόλοιποι απολαμβάνουν σε βάρος του. Λόγω του ότι αυτή η κατάσταση είναι κοινή για όλους μας, αυτοί που τη δημιούργησαν και τους ευνοεί, δεν απειλούνται.
Τα όσα αναφέραμε πιο πάνω δεν είναι βέβαια μία ανάλυση των όσων συμβαίνουν στο βαθμό, που απαιτείται, αλλά είναι άκρως απαραίτητα ως δεδομένα. Αυτό συμβαίνει, γιατί πρέπει ν' αντιληφθεί ο αναγνώστης ότι, για να υπάρξει μία πρόταση ως λύση των προβλημάτων που αφορούν τους ανθρώπους, θα πρέπει απαραίτητα αυτά τα προβλήματα να είναι κοινά. Η ιδιομορφία σ' αυτήν την περίπτωση προκύπτει από την άγνοια. Τα προβλήματα είναι μεν κοινά, αλλά από τη στιγμή που δεν υπάρχει κοινή αντίληψή τους είναι αδύνατο ν' αντιμετωπιστούν ως τέτοια. Δεν έχει σημασία τι συμβαίνει, αλλά τι είναι αντιληπτό και τι όχι. Αν η λύση όλων των προβλημάτων ήταν ένας νόμος, αυτό δε σημαίνει ότι ενδεχόμενη διατύπωσή του θα δημιουργούσε τις απαραίτητες εξελίξεις. Το πρόβλημα που θα προέκυπτε, θα ήταν ν' αποδειχθεί η αξία του απέναντι στο σύνολο των αντιλήψεων, που υπάρχουν ανάμεσα στους ανθρώπους, σ' ό,τι αφορά τα προβλήματά τους.
Ενώ για το πρόβλημα η λύση είναι μία και μοναδική, από τη στιγμή που υπάρχουν περισσότερες από μία αντιλήψεις, αυτό είναι ταυτόχρονα μοναδικό και πολλαπλό. Μοναδικό είναι, γιατί οι άνθρωποι ανεξάρτητα από τον πλούτο, τη γνώση ή ακόμα και το χρώμα της επιδερμίδας τους είναι εγκλωβισμένοι σε μία κατάσταση κοινή, που έχει σχέση με την ελευθερία. Πολλαπλό είναι, γιατί όλοι οι παραπάνω ομαδοποιούνται μέσα στην κοινωνία κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιμένουν διαφορετικά πράγματα. Ο πλούσιος κι ο φτωχός έχουν κοινά προβλήματα, αλλά, αν πει κάποιος ότι ο πλούτος δεν παίζει σημαντικό ρόλο, θα φανεί τουλάχιστον αστείος από την πλευρά του φτωχού.
Βλέπουμε ότι όχι μόνο δεν αρκεί να διατυπωθεί μία λύση στο πρόβλημα, αλλά είναι απαραίτητο και να δημιουργηθεί ταυτόχρονα ένα πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα είναι δυνατό να εισαχθούν οι άνθρωποι στο σύνολό τους, ώστε κοινά προβλήματα ν' απαιτούν κοινή λύση. Αυτό το πλαίσιο που θα δημιουργηθεί, δε θ' αφορά μόνον τους πλούσιους ή μόνον τους φτωχούς, αλλά τους ανθρώπους στο σύνολό τους. Αυτή η ανάγκη είναι, που καθορίζει και τη μορφή, σ' ό,τι αφορά τη θεματολογία της συγκεκριμένης γνώσης.
ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ απο το τρ΄΄ιτομο βιβλίο του Παν.Τραϊανού ΥΔΡΟΧΟΟΣ http://www.ydrohoos.gr/prologos.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Όλες οι απαντήσεις που έχουν ως στόχο να προάγουν τον διάλογο και την ανεύρεση της αλήθειας καλοδεχούμενες, σχόλια και απαντήσεις που είναι εκτός θέματος και δεν ταιριάζουν σε έλληνες θα απορρίπτονται χωρίς κανέναν ενδοιασμό .